Bài 5. Nhà máy tinh bột sắn Sơn La gây sự cố môi trường, bị phạt 300 triệu đồng

Nhiều tồn tại trong công tác bảo vệ m??i trường

Theo kết luận số 77/KLTT-TCMT ngày 12/02/2015 của Tổng cục Môi trường - Bộ TN&MT, kết luận thanh tra về bảo vệ m??i trường đối với Chi nhánh Công ty cổ phần tinh bột sắn Fococev – Nhà máy tinh bột sắn Sơn La; kết luận nêu trong quá trình hoạt động, Chi nhánh đã phát sinh các loại chất thải và thực hiện các biện pháp BVMT như sau:

Về nư??c thải: phát sinh chủ yếu là nư??c thải sản xuất, trung bình khoảng 1.800m3/ngày đêm, được thu gom vào 01 hồ lắng cát chưa được lót đáy hoàn toàn, sau đó chảy vào 02 hồ thu gom để thu hồi khí biogas, chảy qua 02 hồ tùy nghi và được bơm lên hồ sinh học và được thải ra suối Nậm Pàn. Kết quả phân tích mẫu nư??c thải lấy tại hồ lắng cát (hồ lắng chưa được lót đáy) so sánh với QCVN 40:2011/BTNMT (cột B) cho thấy nhiều thông số vượt QCVN cho phép.

Về chất thải nguy hại có tổng khối lượng phát sinh trung bình khoảng 222,2kg/năm được thu gom vào các thùng chứa và lưu giữ tạm thời trong container; tuy nhiên, Chi nhánh chưa ký hợp đồng với đơn vị có chức năng vận chuyển và xử lý chất thải nguy hại theo quy định.

Các tồn tại: Chi nhánh đã để xảy ra sự cố môi trường (vỡ bờ ngăn chứa nư??c thải) và bị UBND t???nh Sơn La ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực môi trường với mức phạt 300 triệu đồng theo Quyết định số 1646/QĐ-XPVPHC ngày 24/6/2014.

Ngoài ra, Chi nhánh còn chưa có giấy xác nhận việc đã thực hiện các công trình, biện pháp bảo vệ m??i trường phục vụ giai đoạn vận hành của dự án; chưa có Giấy phép khai thác nư??c dưới đất; chưa có Giấy phép xả nư??c thải vào nguồn nư??c; chưa kê khai và nộp phí bảo vệ m??i trường đối với nư??c thải công nghiệp theo quy định; chưa tiến hành lót đáy hồ lắng cát chứa nư??c thải.

Kết luận số 77/KLTT-TCMT ngày 12/02/2015 của Tổng cục Môi trường

Ngày 14/4/2015 trao đổi làm việc với chúng tôi, ông Nguyễn Thanh Cảnh - Trợ lý Giám đốc, Trưởng phòng tổng hợp của Nhà máy tinh bột sắn Sơn La chưa cung cấp cho chúng tôi văn bản báo cáo quan chắc môi trường của Nhà máy và báo cáo khắc phục các tồn tại theo kết luận số 77/KLTT-TCMT ngày 12/02/2015 của Tổng cục Môi trường.

Ngày 21/4/2015 làm việc với chúng tôi liên quan đến công tác bảo vệ m??i trường, và báo cáo kết quả quan trắc của Nhà máy tinh bột sắn Sơn La; ông Nguyễn Việt Tiến – Phó Chi cục trưởng Chi cục BVMT t???nh Sơn La và ông Cầm Minh Trung – Chuyên viên Phòng kiểm soát ô nhiễm, Chi cục BVMT t???nh Sơn La, cho biết: Chưa tìm thấy báo cáo quan trắc của Nhà máy, để tìm lại xem để đâu sẽ cùng cấp sau.

Sáng ngày 25/4/2015, trao đối với PV qua điện thoại về việc gần khu vực Nhà máy tinh bột sắn Sơn La có mùi hôi thối và nư??c thải mầu đen; ông Nguyễn Xuân Thảo – Phó trưởng phòng TN&MT huyện Mai Sơn, t???nh Sơn La, nói: “Trước kia có ảnh hưởng thật, đến năm 2014 họ làm công tác bảo vệ m??i trường đã xử lý một số bể nư??c, nó cơ bản đã giảm rồi, chưa được triệt để, thế là quá ổn rồi”.

Tuy nhiên, khi PV hỏi ông Thảo có dám khẳng định thời điểm này anh em mình cùng đến khu vực Nhà máy tinh bột Sơn La xem có còn mùi hôi thối, nư??c mầu đen không? Ông Nguyễn Xuân Thảo – Phó trưởng phòng TN&MT huyện Mai Sơn, t???nh Sơn La, nói: “Cái đấy thì không khẳng định”.!

Theo báo cáo số 127/BC-UBND ngày 31/3/2015 của UBND huyện Mai Sơn, t???nh Sơn La về việc kiểm tra, đôn đốc triển khai dự án xây dựng hệ thống xử lý nư??c thải của Nhà máy tinh bột sắn Sơn La từ ngày 25/3/2015 đến ngày 31/3/2015, cho thấy: Nhà máy đang thu mua nguyên liệu và vận hành sản xuất bình thường; đang thi công hoàn thiện mương Oxy hóa (các hạng mục phụ trợ); chuẩn bị tập kết máy móc, thiết bị của hệ thống mương Oxy hóa.

Ngày 14/4/2015 trao đổi làm việc với chúng tôi, ông Nguyễn Thanh Cảnh - Trợ lý Giám đốc, Trưởng phòng tổng hợp của Nhà máy tinh bột sắn Sơn La, cho biết: “Công ty đang tếp tục đầu tư xây dựng hệ thống xử lý nư??c thải. Bên Sở TN&MT và Chi cục BVMT biết bọn anh nâng cấp hệ thống xử lý nư??c thải, nên họ hẹn bọn anh làm xong cái mương Oxy hóa thì xin xác nhận hoàn thành luôn. Lộ trình tháng 5/2015 đưa vào vận hành nghiệm thu”.

Thời điểm trung tuần tháng 4/2015 khi chúng tôi tác nghiệp, làm việc với các tổ chức, cá nhân liên quan đến hoạt động sản xuất của Nhà máy tinh bột sắn Sơn La thì Nhà máy chưa hoàn thành hệ thống xử lý nư??c thải là có thật. Vậy, khi hệ thống xử lý nư??c thải trong quá trình sản xuất sắn của Nhà máy tinh bột sắn Sơn La chưa hoàn thành, cơ quan tổ chức, cá nhân nào dám khẳng định tại thời điểm hiện nay khu vực Nhà máy sắn Sơn La không có mùi hôi thối, nư??c thải không có mầu đen?

Sở TN&MT t???nh Sơn La vô can?

Theo quyết định số 1646/QĐ-XPVPHC ngày 24/6/2014 của UBND t???nh Sơn La, xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ m??i trường đối với Chi nhánh Công ty cổ phần tinh bột sắn FOCOCEV – Nhà máy tinh bột sắn Sơn La (Nhà máy sắn Sơn La). Đại diện là ông Lê Phú Sơn - Chức vụ: Giám đốc; quyết định nêu:

Hình thức xử phạt chính là phạt tiền 300 triệu đồng. Đã thực hiện hành vi vi phạm hành chính: Gây ra sự cố môi trường vỡ bờ ngăn chứa nư??c thải từ hoạt động chế biến tinh bột sắn tại bản Củ Pe, xã Mường Bon, huyện Mai Sơn vào sáng ngày 13/4/2014.

Quyết định có hiệu lực từ ngày ký. Chi nhánh Công ty cổ phần tinh bột sắn FOCOCEV – Nhà máy tinh bột sắn Sơn La phải nghiêm chỉnh chấp hành quyết định xử phạt trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày nhận được quyết định xử phạt. Quá thời hạn này, nếu Chi nhánh Công ty cổ phần tinh bột sắn FOCOCEV – Nhà máy tinh bột sắn Sơn La cố tình không chấp hành quyết định xử phạt thì bị cưỡng chế thi hành.

Quyết định số 1646/QĐ-XPVPHC ngày 24/6/2014 của UBND t???nh Sơn La

Tuy nhiên, Chi nhánh Công ty cổ phần tinh bột sắn FOCOCEV – Nhà máy tinh bột sắn Sơn La chưa nghiêm túc thực hiện nộp tiền phạt theo quyết định ố 1646/QĐ-XPVPHC ngày 24/6/2014 của UBND t???nh Sơn La, cố tình viện dẫn lý do kéo dài, trì hoãn việc thực hiện nghĩa vụ nộp phạt.

Sau khi Chi nhánh Công ty cổ phần tinh bột sắn FOCOCEV – Nhà máy tinh bột sắn Sơn La nhận được Quyết định nêu trên, có tờ trình số 235/NMSL ngày 27/8/2014 gửi UBND t???nh Sơn La, xin miễn 300 triệu tiền xử phạt vi phạm hành chính theo Quyết định số 1646/QĐ-XPVPHC của UBND t???nh Sơn La.

Ngày 19/9/2014 Sở TN&MT t???nh Sơn La có văn bản số 1032/STNMT-TTr gửi UBND t???nh Sơn La, văn bản nêu: Việc nhà máy xin phép sử dụng số tiền nêu trong quyết định số 1646/QĐ_XPVPHC ngày 24/6/2014 của Chủ tịch UBND t???nh Sơn La để được đầu tư vào các hạng mục công trình xử lý chất thải của nhà máy. Việc làm này chỉ phục vụ lợi ích của đơn vị chứ không phải là cách thức chấp hành hình phạt theo quy định của pháp luật.

Ngày 01/10/2014 UBND t???nh Sơn La có văn bản số 2748/UBND-KTN về việc phúc đáp đề nghị tại tờ trình số 235/NMSL ngày 27/8/2014 của Nhà máy tinh bột sắn Sơn La; Chủ tịch UBND tỉnh có ý kiến như sau:

1. Không nhất trí với đề nghị của Nhà máy tinh bột sắn Sơn La “xin phép sử dụng số tiền xử phạt nêu trong quyết định số 1646/QĐ-XPVPHC ngày 24/6/2014 của Chủ tịch UBND t???nh Sơn La để được đầu tư vào các hạng mục công trình xử lý chất thải của Nhà máy” do không đủ căn cứ pháp lý.

2. Nhà máy tinh bột sắn Sơn La không thuộc đối tượng được miễn giảm tiền phạt theo quy định tại điều 77 Luật xử lý vi phạm hành chính; do đó yêu cầu Chi nhánh Công ty cổ phần tinh bột sắn FOCOCEV – Nhà máy tinh bột sắn Sơn La chấp hành nghiêm túc quyết định số 1646/QĐ-XPVPHC về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực môi trường.

Văn bản số 2748/UBND-KTN ngày 01/10/2014 của UBND t???nh Sơn La

Ngày 21/4/2015, trao đổi với chúng tôi về việc Nhà máy tinh bột sắn Sơn La đã nộp đủ 300 triệu tiền bị UBND t???nh Sơn la xử phạt trong lĩnh vực môi trường chưa? Ông Nguyễn Văn Giảng – Chánh Thanh tra Sở TN&MT t???nh Sơn La, nói: Đến nay Nhà máy mới chỉ nộp 70 triệu đồng tiền phạt trong tổng số 300 triệu tiền bị phạt. Nhà máy có công văn xin tạm hoãn nộp tiền phạt hành chính về môi trường; nhưng Sở không có văn bản đồng ý cho tạm hoãn, luôn đôn đốc Nhà máy nộp phạt.

Khi PV đề nghị cung cấp các văn bản đôn đốc Nhà máy tinh bột sắn Sơn La nộp phạt. Ông Nguyễn Văn Giảng – Chánh Thanh tra Sở TN&MT t???nh Sơn La, cung cấp văn bản số 961/STNMT-TTr ngày 08/9/2014 của Sở TN&MT Sơn La, và nói: “Chỉ có văn bản đôn đốc này thôi. Trong biên bản Thanh tra về BVMT ngày 20/10/2014 cũng đã yêu cầu Nhà máy nộp phạt. Đến nay chưa có thêm văn bản đôn đốc nộp phạt”.

Theo văn bản số 961/STNMT-TTr ngày 08/9/2014 của Sở TN&MT t???nh Sơn La, về việc đôn đốc thực hiện quyết định xử phạt hành chính (lần 1), có nêu: Sở TN&MT Sơn La yêu cầu Chi nhánh Công ty cổ phần tinh bột sắn FOCOCEV – Nhà máy tinh bột sắn Sơn La nghiêm túc thực hiện quyết định xử phạt hành chính và nộp số tiền 300 triệu đồng; thời gian hoàn thành việc nộp phạt trước ngày 19/9/2014.

Văn bản số 961/STNMT-TTr ngày 08/9/2014 của Sở TN&MT t???nh Sơn La

Đến nay, hơn 10 tháng kể từ ngày quyết định số 1646/QĐ-XPVPHC ngày 24/6/2014 của UBND t???nh Sơn La có hiệu lực pháp lý. Nhưng, Chi nhánh Công ty cổ phần tinh bột sắn FOCOCEV – Nhà máy tinh bột sắn Sơn La, chưa nghiêm túc thực hiện kết luận bằng việc chưa nộp đúng đủ số tiền bị phạt do vi phạm trong lĩnh vực môi trường là 300 triệu đồng.

Đến đây, dư luận có quyền hoài nghi đặt câu hỏi rằng: Phải chăng có điều gì đó khuất tất, bất thường nên Sở TN&MT t???nh Sơn La chưa tổ chức cưỡng chế Chi nhánh Công ty cổ phần tinh bột sắn FOCOCEV – Nhà máy tinh bột sắn Sơn La chấp hành nộp phạt vi phạm hành chính 300 triệu theo quyết định số 1646/QĐ-XPVPHC ngày 24/6/2014 của UBND t???nh Sơn La?

Việc để Chi nhánh Công ty cổ phần tinh bột sắn FOCOCEV – Nhà máy tinh bột sắn Sơn La chưa chấp hành nộp phạt vi phạm hành chính 300 triệu theo quyết định số 1646/QĐ-XPVPHC ngày 24/6/2014 của UBND t???nh Sơn La trong thời gian dài cần được UBND t???nh Sơn La xem xét làm rõ trách nhiệm của cá nhân, tập thể liên quan để xử lý theo quy định.

Dưới đây là một số hình ảnh khu vực hệ thống xử lý nư??c thải của Nhà máy tinh bột sắn Sơn La, chúng tôi nghi nhận vào sáng ngày 14/4/2015, tại khu vực này có nhiều mùi hôi thối, nư??c thải trong các hồ có màu đen:

Mương thoát nư??c bên ngoài hồ chứa nư??c thải của Nhà máy cũng có màu đen:

Báo Thời Đại sẽ tiếp tục thông tin vụ việc tới bạn đọc.

Minh Sơn